Huwelijksreis deel I: Kaapstad

Nadat Eric en ik besloten hadden om onze huwelijksreis in Kaapstad te beginnen, heb ik me in eerste instantie voorbereid op een stedentrip. Kaapstad, ook wel de moederstad van Zuid-Afrika genoemd, is natuurlijk één van de allermooiste steden ter wereld, niet in de laatste plaats door de ligging aan de Atlantische Oceaan en aan de voet van de beroemde Tafelberg. Toch heb ik voorafgaand aan ons bezoek langer stilgestaan bij de bezienswaardigheden en the places to be in de stad zelf dan bij het natuurschoon en de rijke flora en fauna in en rondom de stad. Dit kwam daardoor als een welkome verrassing. Wat eveneens als een verrassing kwam was de emotionele impact die de stad op mij had. Kaapstad mag dan een prachtige, levendige en ogenschijnlijk gemoedelijke stad zijn, maar zij kent evengoed een donkere geschiedenis van slavernij en apartheid. Het Apartheidsregime is in 1990 officieel afgeschaft, maar, zo schrijft de Lonely Planet treffend:

“Visit South Africa and reminders of its past greet you at each turn. The country’s human drama is reflected in the faces and in the walks of millions of its citizens.”

Criminaliteit, hiv/aids, discriminatie en armoede zijn problemen waar het land op grote schaal mee te kampen heeft. Honderdduizenden mensen zitten ‘vast’ in de townships en streven elke dag naar een betere levensstandaard. De Zuid-Afrikaanse overheid, maar ook de bewoners van de townships zelf, hebben verschillende projecten opgezet om de leefomstandigheden en het toekomstperspectief van de mensen in de gemeenschappen te verbeteren. Er is echter nog een lange weg te gaan.

Eerste indrukken
De vlucht van Schiphol naar Kaapstad duurt elf uur. Omdat de KLM natuurlijk allang wist dat wij op honeymoon waren, -overbodig was het feit dat ik het had gemeld bij de incheckbalie, de boardinggate en bij het cabinepersoneel-, kregen we een glaasje champagne aan boord. Leuk begin van de reis! Daar zit je dan: lekker veel beenruimte, je natje en je droogje en een interactief mediasysteem tot je beschikking. Ondertussen vlieg je over de uitgestrekte Sahara, zandstormen en eindeloze wegen. Je vliegt over landen als Algerije, Niger (één van de armste landen ter wereld volgens de definitie van het IMF), Nigeria en Angola. ’s Avonds laat landden we in Kaapstad. Ondanks dat we een lange vlucht achter de rug hebben, zijn we allebei energiek en enthousiast. Kaapstad staat al geruime tijd op mijn verlanglijstje, eigenlijk vanaf het moment dat ik mijn ‘reiscarrière’ in Australië begon. Op het vliegveld ga ik nog even snel naar het toilet. (Wie niet, trouwens?) Hier hangt een reclameposter voor een nieuw shampoomerk. “For all skin colours“, staat er onder. Grappig en opvallend, …in Nederland zou men het hebben over haar- of huidtypen. Kleur is sinds de afschaffing van het Apartheidsregime officieel geen stratificerende factor meer, het is, -afgaande op deze goedbedoelde reclameposter-, nog wel een factor waarmee de Zuid-Afrikaanse bevolking ingedeeld wordt.

Het is inmiddels donker en onze taxichauffeur brengt ons naar het hotel: Four Rosmead, een zogenaamd boutique guesthouse op loopafstand van het centrum. Daar het te laat en te donker is om ons goed te kunnen oriënteren in de stad en de aanblik van ons boutique guesthouse omringd door hoge muren, prikkeldraad en hoogspanningsbeveiliging bovendien wat onheilspellend aandoet, besluiten we die avond lekker in het hotel te blijven. De ontvangst in het hotel, de gastvrijheid en de vriendelijkheid voelt als een warm bad. We krijgen een prachtige kamer toebedeeld en kruipen die avond heerlijk onder de lakens.

Long Street & meer
De volgende dag staat de huurauto voor ons klaar. Wij besluiten echter om de stad al wandelend te verkennen. Na wat struinen en kaartlezen belanden we in The Company’s Garden, een 350 jaar oude tuin, waarin niet alleen het parlementsgebouw en het Tuynhuis te vinden zijn, maar ook tal van musea en culturele centra. Wij lopen echter door naar Long Street. Long Street is gewoon, …tja, Long Street. Een lange straat (;-)) bomvol cafés, winkeltjes en eetgelegenheden. Het uitgaanscentrum en backpackerswalhalla van Kaapstad. Overdag kun je hier kiezen uit tal van cafés voor een kop koffie of een snelle lunch en ’s avonds weet je van gekkigheid niet waar je aan tafel moet voor een avondmaal. Long Street loopt over in Kloof Street. Deze straat is een stuk rustiger dan Long Street, maar desalniettemin erg leuk. Via een zijstraat van Long Street bereik je de Greenmarket Square. Eén en al gezelligheid. Op deze markt worden bijna uitsluitend handgemaakte Afrikaanse souvenirs gekocht. Denk aan houtsnijwerk, sieraden en allerlei toeristische prullaria. Om de markt heen bevinden zich touroperators die toeristen The Big Five of een kijkje in de townships van Kaapstad beloven.
Onze hotspots: R Caffé, vida e caffè en Melissa’s voor koffie, Mama Africa voor Zuid-Afrikaanse gerechten en een authentieke Afrikaanse ervaring (lees: zeer toeristisch maar een must-see) en Long Street Cafe voor al het bovengenoemde en meer.

Parking marshalls
Overal in Kaapstad, en trouwens ook in Stellenbosch, vind je zogenaamde parking marshalls. Elke parkeerplaats in de stad valt onder een parkeerzone en hiermee onder verantwoordelijkheid van een marshall. Een aantal marshalls zijn in dienst van de gemeente en voor de parkeerplekken op bijvoorbeeld Long Street moet een vast tarief betaald worden aan deze mannen. Op veel plekken echter staan de marshalls er als kleine zelfstandigen en betalen is hier optioneel. Als je aan komt rijden wijzen ze je vrije parkeerplekken aan (handig), ze helpen je met in- en uitparkeren (vaak zeer overbodig), maar het belangrijkste is dat ze een oogje in het zeil houden. Het geeft een prettig gevoel. Als je vervolgens terugkomt vertellen ze nadrukkelijk dat alles goed gegaan is en dat er geen problemen zijn geweest met de auto: “Everything is fine, yes! Thank You!”, roepen ze. Met andere woorden: “Give me some money!”. Geen probleem. Wij een gerust gevoel, zij een paar rand rijker.

Castle of Good Hope en V&A Waterfront
Een bezoek aan Kaapstad is niet compleet zonder een bezoek aan de Castle of Good Hope. Het Kasteel is het oudste koloniale gebouw van Zuid-Afrika en is gebouwd door de eerste Nederlandse kolonisten van de VOC tussen 1666 en 1667. Het Kasteel fungeerde aanvankelijk als bevoorradingspost voor schepen van en naar het oosten. Boven de ingang van het fort schittert het embleem van De Verenigde Nederlanden: een leeuw met de zeven pijlen van de eenheid in zijn klauw. Eronder staan de wapenschilden van Amsterdam, Delft, Van Hoorn, Middelburg, Rotterdam en Enkhuizen (dit waren de Nederlandse steden waar de VOC een zetel had). Leuk om even gezien te hebben.

Meerdere malen zijn we echter teruggekeerd naar Victoria and Alfred Waterfront (kortweg: V&A ). Denk: haven, live muziek, terrasjes, winkels en straatentertainment. Wij hebben hier heerlijk geluncht bij Den Anker, een heus Belgisch café in Zuid-Afrika. Eric ging natuurlijk lekker aan het Belgisch bier! Vanaf het terras heb je uitzicht op de Tafelberg en de baai. We hebben hier zelfs zeehonden gezien. In V&A vind je ook het Two Oceans Aquarium. Hier kun je allerlei vissen uit de Atlantische en Indische oceaan bekijken. Ook is de ragged-tooth shark te spotten. Zoals elk zichzelf respecterend aquarium tegenwoordig vind je ook in Two Oceans een speciale afdeling met nemo’s (clown vis). Je kunt hier onder het aquarium doorkruipen (en vervolgens halverwege weer omhoog komen), waardoor je vervolgens met je hoofd tussen de vissen zit. Je moet wel gehurkt blijven zitten, want het is maar net een meter hoog. Of zou het voor kleine kinderen bedoeld zijn? Hmm… Welnee joh!

Het Kaapse schiereiland
De tweede dag in Kaapstad pakken we de auto. Het duurt een minuut of vijf, maar dan zijn we helemaal gewend aan het ‘links rijden’, alsof we nooit anders gedaan hebben. We rijden vanaf het hotel naar Camps Bay. Zuid-Afrika, en voornamelijk de Westelijke Kaap-provincie, is talloze prachtige stranden rijk. Tijdens ons verblijf in Kaapstad was het winter (plusminus 15 tot 20 graden), dus helaas niet de ideale omstandigheden voor een duik in het water of een dag luieren in het zand. Wij besluiten de stranden gewoon te bekijken, een wandeling langs de kust te maken en lekker een drankje te doen op één van de terrassen. Camps Bay, vroeger uitsluitend toegankelijk voor blanken, is prachtig: een hagelwit strand, een azuurblauwe zee, palmbomen en een strand dat naadloos overgaat in een boulevard.

Na de koffie rijden we door naar Signil Hill. Vroeger werden van hieruit de schepen met grote vlaggen de haven van Kaapstad binnengeleid. Ga dus maar na wat een spectaculair uitzicht je vanaf deze heuvel moet hebben. Je kijkt uit over de Tafelberg en het voetbalstadion in Greenpoint.

Een bezoek aan Kaapstad is nooit compleet zonder een bezoek aan het schiereiland: The Cape Peninsula (Afrikaans: Kaapse Skiereiland). We stoppen voor lunch in Houtbaai, een vissersplaatsje waar zeesnoek de specialiteit is, en beginnen vanaf hier de Chapman’s Peak Drive.

De Chapman’s Peak Drive is één van de hoogtepunten van ons bezoek aan Kaapstad en volgens ‘kenners’ is dit één van de mooiste autoroutes ter wereld. De weg slingert van Houtbaai naar Noordhoek over een afstand van negen kilometer. Adembenemende uitzichten op de Atlantische Oceaan, kliffen, baaien en kleine eilandjes.

Het hoogtepunt (of eigenlijk het meest zuidwestelijke punt) van het schiereiland is Kaap de Goede Hoop. Kaapstad is begonnen bij wat wij nu kennen als Kaap de Goede Hoop. Hier vestigde Jan van Riebeeck in 1652 een verversingspost voor de Nederlandse VOC. Wij beginnen bij Cape Point, een klif met een groot uitzichtplatform. Helemaal op het uiterste punt van Cape Point staat de oude vuurtoren, daterend uit 1860 en gelegen op 238 meter boven zeeniveau. Vanaf dit punt heb je een wijds uitzicht over de Atlantische Oceaan. Kaap de Goede Hoop werd in het verleden ook wel de Cape of Storms genoemd, wegens het feit dat veel schepen schipbreuk leden door de enorme stormen en de gevaarlijk hoge kliffen. Veel ongelukken zijn ook mede veroorzaak doordat de oude vuurtoren vaak in mist gehuld was. Na een ongeluk in 1911 is er in 1914 een nieuwe vuurtoren opgetrokken, op 87 meter boven zeeniveau. Veel van de scheepswrakken zijn zichtbaar vanaf de kust.

District Six
De laatste dag in Kaapstad bezoeken we het District Six Museum, opgericht in 1994. Hier vind je een expositie over de gewelddadige verdrijving van alle inwoners van District Six in 1966. Tot de jaren zeventig woonde ongeveer een tiende deel van de Kaapse bevolking in deze buurt. De gemeenschap bestond uit bevrijde slaven, immigranten en kooplui. In 1950 schreef de blanke apartheidsregering de Group Areas Act uit en tijdens het bewind halverwege de jaren zestig werd besloten dat District Six blank gebied was. Alle kleurlingen werden gedwongen te vertrekken. In de daaropvolgende jaren zijn er zestigduizend mensen gedwongen te verhuizen naar de Cape Flats, de grote braakliggende terreinen rondom het vliegveld. Nadat alle gebouwen in de wijk met een bulldozer waren platgegooid, gaf de regering de wijk een nieuwe naam: Zonnebloem. Tot op de dag van vandaag is er niks van de overheidsplannen ten uitvoering gebracht en is het voormalige District Six een braakliggend terrein. De plek is simpelweg te beladen. Inmiddels worden er plannen gesmeed om er een groot stadspark van te maken. Het museum is indrukwekkend. Vroegere bewoners van de wijk zijn werkzaam in het museum en een grote getekende kaart op de vloer geeft vroegere wijkbewoners de gelegenheid om met krijt aan te kruisen waar hun huis stond. Eric en ik spenderen bijna twee uur in het museum, allebei gefascineerd en geraakt door de persoonlijke verhalen, foto’s en artikelen die er tentoongesteld zijn.

En verder
Een paar dagen later zitten Eric en ik in de auto. We rijden over de N2 richting het vliegveld voor onze vlucht naar Mauritius. We rijden langs één van de grote en oudste townships van Kaapstad: Nyanga (betekent ‘maan’ in Xhosa). Hier wonen naar schatting 170.000 mensen, maar het kunnen er evengoed twee keer zoveel zijn. De beelden die ik in een paar flitsen te zien krijg zijn schrijnend. Zeventig procent van de mensen hier is werkloos en vijfentwintig procent lijdt aan hiv/aids. Ik realiseer me dat dit de prijs is die Zuid-Afrika moet betalen voor honderden jaren van sociaal wanbeleid, discriminatie en apartheid. Langzaam maar zeker wordt er vooruitgang geboekt, op bepaalde levensterreinen en voor bepaalde mensen. Mensen zijn ook niet alleen maar slachtoffer, ze zijn ook actors. En hoewel de sociale problemen nog alom aanwezig zijn, ontstaat er vandaag de dag ook meer ruimte voor trots, initiatief en hoop. Kaapstad is één van de allermooiste steden waar ik ooit geweest ben. Zuid-Afrika is één van de meest beladen, maar gelijktijdig ook één van de meest interessante landen waar ik ben geweest.

Wij zijn in totaal drie dagen in Kaapstad geweest. En ja, dat is veel te kort. Helaas is het niet gelukt om Robbeneiland te bezoeken (volgeboekt). Ook was het achteraf gezien erg interessant geweest om enkele townships te bezoeken. Maar, …des te meer reden om nog eens naar Kaapstad terug te keren!
Voordat wij naar Mauritius vliegen verblijven we nog drie dagen in Stellenbosch. Verslagen van Stellenbosch en Mauritius zullen hier spoedig verschijnen.