Als je zoals Sanne van der Pols (13) opgroeit tussen de paarden, is het niet verwonderlijk dat je op zesjarig leeftijd al de teugels in handen neemt. Dit jaar werd de havoleerling Europees kampioen dressuur met het Children Team! En dat is, zo zegt ze zelf, mede te danken aan haar overstap naar het Thorbecke Voortgezet Onderwijs, waar topsportleerlingen de kans krijgen onderwijs en sport met elkaar te combineren. We spreken Sanne op de pensionstal in Abbenbroek.
Verschenen in BOOR iMagazine (coververhaal) | Beeld: Jantine Muilwijk
Het is een gezellige beestenboel op de boerderij van familie van der Pols. Rottweiler Keet begroet ons enthousiast als we het erf oplopen, twee Maine Coon katten bekijken de boel van een afstandje en de Franse bulldogs van een pensionklant lopen af en aan. Op het erf staat een grote vrachtwagen met daarop in sierlijke letters ‘Dressuurstal Capelle Hoeve’ (de naam van de dressuurstal die Sannes ouders runnen) geschreven. De aanschaf was een langgekoesterde wens die in vervulling ging: regelmatig reizen moeder en dochter door Europa voor Sannes wedstrijden en sinds kort overnachten ze dan in hun eigen luxe camper. Achterin kunnen vijf paarden staan. Het moge duidelijk zijn: dressuur rijden op dit niveau doe je niet alleen!
“Ik was altijd met hem in de weer, poetsen en wandelen, ik vond het supercool om een eigen pony te hebben”
Sanne was pas 1 jaar oud toen ze een shetlander – het kleinste ponyras ter wereld – cadeau kreeg. “Jerry stond soms gewoon hierzo, middenin de woonkamer”, vertelt ze, gebarend naar de open ruimte naast de eettafel waarop moeder Judith net een kop thee en koffie neerzet. “Ik was altijd met hem in de weer, poetsen en wandelen, ik vond het supercool om een eigen pony te hebben.”
Op zesjarige leeftijd stapte Sanne zelf op een pony, een slag groter dan de shetlander die ze toen al had. Een jaar lang kreeg ze training aan huis. Vanaf dat moment ging het snel. Sanne: “Ik heb vanaf mijn zesde echt gedacht: ‘Ik wil dit.’ Ik wilde steeds hoger en verder komen. Dat typeert mijn karakter: ik wil altijd winnen.”
Goud
En winnen deed ze. Sanne neemt een grote slok thee en somt in rap tempo op: kringkampioen in klasse B, daarna in L en vervolgens in M. “Vanaf L2 mag je naar het NK – toen werd ik een-na-
laatste. Met M1 eindigde ik op een zesde plek, met M2 werd ik Nederlands kampioen. Ik was toen 9. Helaas is de pony waarop ik toen reed drie jaar geleden overleden aan hoefbevangenheid. Sindsdien rijd ik weer op een grotere pony.”
Voor een leek doen alle letter- en cijfercombinatie van de kringen en klassen ingewikkeld aan, maar een ding is zeker: het is een indrukwekkende prestatie! Afgelopen maart stapte Sanne voor het eerst op een paard. Sanne: “Een paard is heel anders dan een pony, ook qua rijden. Ik vond het wel spannend, maar de tijd was rijp.” Dit jaar haalde ze, samen met haar paard genaamd Excellentie, goud op het EK met het Children Team in de Landenwedstrijd. “En met mijn pony Syria mocht ik dit jaar voor de twaalfde keer naar het NK.”
“Het is vallen, opstaan en keihard doortrainen”
De weg naar de top ging zeker niet zonder vallen en opstaan. Sanne: “Ik ben zo vaak gevallen, dat wil je niet weten! Dan huilde ik van pijn en frustratie. Ik herinner me de dag voor het grote regiokampioenschap nog goed: ik was weer gevallen en gaf bijna op. ‘Kom op’, zei mijn moeder – ik moest rijden. De dag erna zat ik bevend op de pony en… won! Toen mocht ik naar het NK. Dat gaf zo’n boost! Toen wist ik waarvoor ik het deed. Het is vallen, opstaan en keihard doortrainen. Dat leerde ik in de loop der jaren: doorzetten bij tegenslag, anders kom je er niet. De eerste dag tijdens het EK zat ik er ook niet lekker in, maar toen we die zaterdagavond goud wonnen, was ik zo gelukkig. Kippenvel! Daar heb ik al die jaren voor getraind, besefte ik. Straks ga ik weer naar Le Mans in Frankrijk voor een internationale wedstrijd!”
Gelijkgestemden
Wekelijks traint Sanne 14 uur, wisselend thuis en een aantal uren bij dressuurstal Van Baalen in Brakel. Sanne: “Op mijn vorige school was er altijd gedoe. Dan moest ik naar kadertrainer, werd er eerst ellenlang gepraat en gesteggeld en dan moest ik alsnog racen om op tijd te zijn. Thorbecke werkt juist ontzettend met ons mee! Zij begrijpen de passie en ambitie voor sport, en ik heb daardoor echt stappen kunnen zetten. Het brengt de rust die ik nodig heb om te kunnen focussen.” Ze vervolgt: “Ik zit met gelijkgestemden in de klas, een groot deel van mijn medeleerlingen doet aan topsport. In plaats van hun wenkbrauwen op te trekken – ‘ga je nou alweer weg?!’ – wensen ze me succes en vragen hoe het gegaan is. Nu ik ruimte krijg om mijn passie te volgen, ga ik ook weer met veel meer plezier naar school.”
En hoe doet Sanne dat als ze lange tijd onderweg is? “Ik verzet mijn toetsen voor vertrek. En huiswerk maak ik zoveel mogelijk onderweg, maar het is ook niet erg als dat later komt. Eindexamens kun je bij Thorbecke over meerdere jaren spreiden.”
Sanne werpt een blik op de kasten met foto’s en prijzen. Aan de muur hangen medailles. “Zonder mijn ouders was dit ook nooit gelukt”, besluit ze. “Het rijden kost een hoop tijd en geld; de kleding, alle benodigdheden, trainingen, het paard zelf… Mijn moeder helpt me altijd, gaat mee naar alle wedstrijden. Ik heb een hoop aan mijn ouders te danken.”
“Nu ik ruimte krijg om mijn passie te volgen, ga ik ook weer met veel meer plezier naar school.”
Dromen
En aan haar trainers, vervolgt ze als we naar de stallen lopen om de paarden te ontmoeten. “Marije en Coby zijn zo vreselijk goed!” Haar droom? “Op een dag in het A-kader komen, en door te mogen voor het WK natuurlijk. Ik wil echt bij de top komen!”
Bij de shetlander blijft Sanne staan en kriebelt het vriendelijke dier over zijn hoofd. “Dit is Jerry, de pony waar het allemaal mee begon.” Ze heeft inmiddels haar rijoutfit aangetrokken voor de foto. De cap, de broek, de handschoenen – alles blingt. De outfits zijn heel belangrijk, vertelde moeder al aan het begin van het gesprek: “Op deze leeftijd lopen ze er graag ‘helemaal af’ bij.”
Wat is nou het leukste van dressuur rijden, vragen we voor we vertrekken. “Weet je”, zegt Sanne. “Mensen zeggen bij deze sport weleens; ‘het paard doet al het werk, de ruiter zit alleen maar’. Dat vind ik zo flauw. Ik leer het paard precies te doen wat ik wil. Daar train je naartoe, dat is die lange weg. Je doet het samen en als het dan lukt is dat supercool. En los daarvan zijn paarden natuurlijk de liefste en mooiste dieren die er zijn. Er gaat geen dag voorbij dat ze me niet blij maken.”
Op het Erasmiaans Gymnasium in Rotterdam worden leerlingen opgeleid tot wereldburgers. Maar een eliteschool? Dat is het allang niet meer! “We vragen veel van leerlingen, maar nooit teveel”, stelt rector Jacques van Hoof. “Je mag best op je tenen lopen, maar wel op je eigen tenen!”
In het statige pand aan de Wytemaweg vinden we een van de oudste scholen van Nederland: het Erasmiaans Gymnasium. Waar het op warme dagen een gezellige drukte van jewelste is voor de hoofdingang onder het erkertje, is het er nu verlaten. Enkele leerlingen haasten zich via de fietsenstalling naar binnen, verscholen onder warme sjalen en mutsen. Bezoekers lopen hier niet zomaar even binnen, blijkt al snel. We drukken op de bel, melden ons aan bij de receptioniste en stappen door de rode deur het gebouw in.
Veilige school
Louisa
Louisa (15) is net klaar met de lesopdracht en stapt uit het wiskundelokaal, twee multomappen onder haar arm. Ze heeft wel tijd voor een gesprekje. We lopen door de gangen waar muren zijn volgehangen met eventposters, krantenartikelen en foto’s van bekende oud-leerlingen (Ebru Umar, Ernest van der Kwast, Ramsay Nasr…). Vanaf de hoger gelegen verdieping klinkt een klassiek pianospel – leerlingen worden hier uitgedaagd zich op diverse gebieden te ontwikkelen, zo zal later blijken. Louisa is vierdejaars en volgt zowel Latijn als Grieks – al mag ze er een laten vallen. Daarnaast maakt ze gretig gebruik van het uitgebreide keuzeprogramma. Vorig jaar deed ze Chinees. Leuk, maar ook moeilijk, bekent ze. Heeft ze een talent voor talen? “Dat durf ik niet te zeggen”, lacht ze. “Ik volg ook extra wiskunde – dat vind ik net zo leuk.” Haar broer volgt het atheneum op het Libanon. “Ik wilde juist die klassieke talen in mijn pakket. En al tijdens mijn allereerste bezoek aan het Erasmiaans voelde ik me hier goed en veilig. Hier kun je helemaal jezelf zijn.”
Daar kan Jacques van Hoof, sinds 2015 rector van het Erasmiaans Gymnasium, zich in vinden. Met eerdere werkervaring als conrector op een gymnasium in Dordrecht, en later als rector op een gymnasium in Voorburg, kent hij het type school als geen ander. “Het type leerling en de manier waarop we met elkaar omgaan, is op alle gymnasia vergelijkbaar. De sociale veiligheid is heel groot. Pesten komt weinig voor.”Het type leerling vereist trouwens wél een bepaald type docent. “Gymnasiumleerlingen zijn mondig, ze zijn gelijkwaardige gesprekspartners die de discussie met je aangaan”, stelt Jacques. “Je moet leerlingen uitdagen en inspireren. Als je alleen lesgeeft uit een boek, raak je ze kwijt.”
Talentenklas
Michiel, leraar klassieke talen, werkt al negen jaar op het Erasmiaans. Uitdagen is wel aan hem besteedt. Wat voor leraar is hij? “Een strenge leraar”, antwoordt hij na even nagedacht te hebben. “Inhoud gaat voor mij boven vorm. Ik houd niet van goedkoop en snel – het moet ergens op slaan. Ik vind een werkstuk niet mooier als er een plaatje op de kaft staat. Als we met leerlingen in Rome zijn en ze zeggen een gebouw prachtig te vinden, vraag ik: ‘Waarom vind je dat? Wat zie je dan?’ Het gymnasium gaat voorbij vanzelfsprekendheid en gemak.”
Maar dat geldt evengoed voor zijn rol als docent: “Ik vraag me continu af: Wat is voor deze leerling nodig om hem of haar een stapje vooruit te laten zetten? Iedereen verdient die persoonlijke aandacht en benadering. Een leerling gaat pas een relatie met de docent aan als er oog is voor wie hij of zij is, en dan ontstaat er een klimaat waarin je kunt leren.”
“Ik vind een werkstuk niet mooier als er een plaatje op de kaft staat”
Het Erasmiaans Gymnasium is – zeker voor een gymnasiumschool – heel cultureel gemengd. Ruim twintig procent van de leerlingen heeft een niet-Westerse achtergrond, stelden cijfers uit 2009 al. “Dit is ook zeker niet de één procent beste leerlingen uit de stad – zo’n eliteschool willen we niet zijn”, zegt Jacques. “We doen actief moeite om kinderen uit alle lagen van de bevolking binnen te halen. We benaderen dan ook álle basisscholen in Rotterdam.”
Kinderen uit zwakkere sociaaleconomische milieus, voor wie het niet vanzelfsprekend is naar het gymnasium te gaan, maar die het wel kunnen, worden in groep 7 al gedetecteerd. In groep 8 jaar krijgen zij een jaar lang elke woensdag les op het Erasmiaans, in de zogenaamde Talentenklas. Vooral taalles. Daar zit vaak de achterstand en, aldus de rector: “voor dit onderwijsniveau is taal onmiskenbaar belangrijk.” Maar ook extra cultuurlessen, maatschappijleer en bijvoorbeeld museumbezoeken behoren tot het programma. Ouders zijn om de week welkom voor informatiebijeenkomsten. Als de leerling het Talentenprogramma goed afrondt én een vwo-advies krijgt, hoeft hij of zij niet te loten voor een plekje op het Erasmiaans. (Iets wat in 2016 sowieso niet meer aan de orde was doordat ouders hun kinderen niet meer op verschillende scholen konden inschrijven.)
“De instromers krijgen gratis huiswerkklassen en indien nodig extra begeleiding”, zegt Jacques. “Die extra begeleiding doen we trouwens voor iedereen. We nemen Diataal en Diacijfer af; scoor je zwak, dan krijg je ondersteuning.”
Oxford
Vooruit, geen elitaire school dus, maar zeker wel een school met een hele goede naam! “Dat is waar”, stelt Jacques. “Kijk, stilstand is geen optie en er is altijd wat te verbeteren, maar ik geloof dat het Erasmiaans in Rotterdam een heel sterk merk is.” Die goede naam dankt de school volgens de rector niet alleen aan de goede resultaten, maar ook aan de inbedding in de stad. “Leerlingen hebben hier veel mogelijkheden; we doen interessante projecten, voeren debatten, er is veel aanbod op het vlak van cultuur – ook samen met musea, concertzalen en andere organisaties in de stad. We waren bijvoorbeeld betrokken bij het Rotterdams dictee en organiseren jaarlijks de Ronald McDonald sponsorloop. Leerlingen kunnen hier allerlei taalcertificaten halen en ieder jaar kunnen er twee leerlingen naar Oxford. Heb je iets bedacht, en zijn er leerlingen voor in – doen! Initiatief wordt enorm gewaardeerd en daardoor ontstaan er steeds nieuwe dingen.”
“Als je helemaal niet reageert, zeg je eigenlijk dat je het gedrag goedkeurt”
Jacques van Hoof
De bel schalt door het gebouw en kondigt het einde van het lesuur aan. Onmiddellijk is het gedaan met de serene rust die zojuist nog op de gangen heerste. Samen met Jacques lopen we de gangen door op weg naar het lokaal waar straks een vergadering is van de klassenvertegenwoordigers van de eerstejaars. Meiden banen zich giechelend een weg richting de kluisjes, waar stelletjes her en der in innige omhelzingen staan. De allerjongsten sjouwen hun rugzakken met grote moeite voort – ondanks het werken met iPads dat geïntroduceerd is, zijn er nog veel boeken nodig. Boterhammen worden uit de voorvakken van de Eastpacks gehaald – ook gymnasiasten krijgen trek van zo’n uurtje Scheikunde!
“Wat hoor ik dáár nou?” Jacques stopt met een quasi-verbaasd gezicht bij een groepje waarvan een van de jongens – in alle vrolijke baldadigheid – een scheldkreet richting zijn vriend gooide. Hij trekt een verontschuldigend gezicht naar de rector. Er wordt gelachen: “Sorry meneer, het was een grapje.” We lopen door. “Kijk, als je helemaal niet reageert, zeg je eigenlijk dat je het gedrag goedkeurt.” Het is duidelijk: Onderwijzen gaat, ook buiten het klaslokaal, gewoon door.
Zitbankjes
We zijn inmiddels in het lokaal Frans, dat nu gebruikt wordt voor de vergadering van de eerstejaars. Jaarleider Yvonne leidt de vergadering, tussen posters van de Eiffeltoren en Charles Aznavour. Wat vonden de leerlingen van e examens? Wat voor input voor deze vergadering kregen ze mee uit hun eigen klas? De opmerkingen gaan vooral over onduidelijkheid over de te leren stof, de tassenberg in de hoek van de examenzaal en het online rooster dat niet iedereen meteen had kunnen openen. Alle punten worden door Jacques opgeschreven. Wanneer Yvonne in de rondvraag wil weten hoe de leerlingen hun tijd op het Erasmiaans ervaren, is de groep opvallend eensgezind; minstens zo leuk als verwacht, gezellig en – ondanks de dik duizend leerlingen en zeven eerstejaarsgroepen, voelt het tóch alsof je iedereen kent. “Misschien omdat we allemaal dezelfde vakken volgen”, oppert Valentijn. Tegen het eind van het uurtje wordt er gegiecheld en gegeind, maar evengoed wordt er naar elkaar geluisterd. “Sssst”, siste een meisje tegen haar buurvrouw. “Iemand is zich aan het voorstellen.” “Oh – sorry.” Respect voor elkaar is hier doodnormaal.
Wereldburgers
In het tekenlokaal zitten Hera (14) Anna (13) en Koen (14) aan hun schilderij van een oog te werken – alhoewel ze van mening zijn dat potlood fijner werkt. Alle drie wisten ze zeker dat ze naar het Erasmiaans wilden en sprongen een gat in de lucht toen de kogel door de kerk was. Welke toekomst hebben ze voor ogen? Hera wil arts worden. Na haar afstuderen gaat ze naar Engeland voor een studie geneeskunde. Anne kiest voor psychologie, waar Koen Econometrie aan de Erasmus Universiteit gaat doen.
“Onze leerlingen zijn de leidinggevenden van de toekomst”
“Onze leerlingen zijn de leidinggevenden van de toekomst”, zegt Jacques. “Dat brengt iets met zich mee. Je moet ontwikkeld zijn, een wereldburger – je draagt straks immers ook verantwoordelijkheid voor de ontwikkeling van anderen.” Mede om die reden verzorgt de school veel internationale uitwisselingen en stedenreizen. “Zesdejaars gaan naar Spanje voor een talencursus, we hebben een uitwisseling met Bazel en natuurlijk de reis naar Rome. In de lessen proberen we te focussen op (internationale) actualiteiten.” Dat kan nog wat meer, geeft Jacques toe, concluderend uit de leerlingenenquête. “We gaan binnenkort in gesprek met een leerlingenpanel over hoe we dit vorm kunnen geven.”
Bankjes
Heeft de rector nog meer wensen? “Meer bankjes en een grotere kantine!” Even ervoor werd dit ook al genoemd in de vergadering. De kantine is klein, tegen elkaar aangedrukt op tafels zitten is gezellig, maar niet ideaal. “We hebben relatief weinig ruimte voor zoveel leerlingen, al kunnen we daar nu niets aan veranderen – de laatste uitbreiding dateert van 2003 In de zomer gaat dat natuurlijk beter…”, zegt de Jacques. “Daarnaast werken we deels met iPads in de klas en kijken we altijd naar hoe lesprogramma’s en didactiek verbeterd kunnen worden.” Het docentencorps is heel constant, zo blijkt. “Dat betekent dat we hele ervaren en bevlogen docenten hebben, maar gelijktijdig is het team ook al wat ouder. Daar komt vanzelf verandering in; jonge docenten zouden wel weer een aanwinst voor de school zijn.”
Leana en Josefina
We nemen afscheid van de rector. Onderweg naar de uitgang lokt een gitaarspel ons naar boven. Zesdeklassers Josefina en Leana zijn druk aan het oefenen als we het lokaal binnenstappen. Josefina bespeelt de bas, terwijl Leana de elektrische gitaar ter hand heeft. Om en om zingen ze. “We hebben muziek als eindexamenvak en de opdracht was: schrijf een nummer”, legt Josefina uit. “Bijna iedereen in de klas heeft een bandje of is op een andere manier actief in de muziek.” Wanneer moet het nummer klaar zijn? “Morgen al! Dan moeten we het voordragen.” We zullen de meiden niet langer storen en maken ons gauw uit de voeten.
Over Jacques van Hoof
Jacques is van oorsprong bioloog. Zijn interesse ging uit naar de ‘typische’ biologie, zo vertelt hij. “Planten en dieren. Mijn afstudeeronderzoek naar malaria deed ik in Suriname, in het oerwoud. Heerlijk ontheemd en daarmee zo vormend. Zo ontdek je dat mensen en hun gewoontes heel anders kunnen zijn – leer daar maar mee dealen. Zo’n leerervaring gun ik iedereen.”
Na een tijdlang lesgegeven te hebben op middelbare scholen, deed hij een postdoc in Milieukunde en werd vervolgens projectleider bij een mileuorganisatie. “Dat zegde ik al snel op – ik geloofde niet in het project waar ik betrokken bij was.” Typeert hem dat? “Zeker! Ik ben bereid een hele hoop werk te verzetten, maar klopt het voor mijn gevoel niet, dan stop ik.” Jacques kwam bij de Educatieve Dienst van Safaripark Beekse Bergen te werken, een hele leuke baan die hij aanvankelijk nog combineerde met zijn werk in het onderwijs. Tot hij de knoop doorhakte en fulltime in het onderwijs ging werken.
Over het Erasmiaans
Hoewel de school vernoemd is naar de Rotterdammer Desiderius Erasmus (1467-1536), bestond ze al lang voor zijn tijd. De school is eind 13e of begin 14e eeuw opgericht als parochieschool. De oudste bekende geschreven vermelding van de school dateert van 1328. Dat jaar wordt daarom aangehouden als het oprichtingsjaar van de school. Daarmee is ‘het Erasmiaans’ een van de oudste scholen voor voortgezet onderwijs en het op twee na oudste gymnasium van Nederland.Tot 1937 was de school gevestigd aan de Coolvest, waar nu het Beursplein ligt.
Een 10 halen voor de landelijke kennistoets Wiskunde? Het lijkt onmogelijk maar Jozua van den Briel (Hogeschool van Amsterdam) en Johannes in ‘t Hol (Hogeschool Utrecht) deden het. Voor 10voordeleraar sprak ik de heren over de perfecte voorbereiding, gymend de stelling van Pythagoras oefenen én hun eerste geodriehoek!
Nee, een groot rekenwonder is ze niet, bekent pabo-studente Lieke Schäfer (22). Maar met hard werken, goede voorbereiding en veel oefenen kun je het wél leren. Met dat doel is de oefensite voor de landelijke kennistoets rekenen-wiskunde voor de pabo in het leven geroepen. Samen met een groep excellentiestudenten bedenkt Lieke de oefenvragen. Een dankbare taak!
Tekst en beeld: Karin Spillenaar-Koolen
In opdracht van: 10voordeleraar
Pythagoraslaan in Utrecht, appte Lieke een paar dagen voor het interview. Met zo’n straatnaam kom je natuurlijk meteen in de stemming voor een robbetje puzzels en sommen! Ze woont nu een week in studentencomplex De Sterren, vertelt Lieke als ze ons voor gaat naar haar gezellig ingerichte kamer. “Groter dan mijn vorige studentenkamer en slechts vijf minuten fietsen naar school!” Maar nu is het kerstvakantie. Met twee koppen thee nemen we plaats aan de kleine eettafel bij het raam.
Op OBS De Triangel doen leerlingen van groep 6 en 7 mee met het fotoproject KLIK. Maar ze leren veel meer dan alleen maar foto’s maken, stelt kunstenares Janine Schrijver (49). “Door te fotograferen leren ze bewuster kijken naar zichzelf en hun omgeving én ze geven ons een inkijkje in hun leefwereld.”
Toen de leerlingen zojuist uitleg kregen over de fotografie-opdracht van deze workshop was er flink wat gekeet in de groep. Niet verwonderlijk op woensdagmiddag! Maar nu de leerlingen in tweetallen zelfstandig aan het werk zijn in de grote binnentuin blijkt dat ze elk woord van Janine verstaan hebben.
Twee jongens uit groep 6 besluiten dat ze de opdracht – het fotograferen van een vallende zak – het best kunnen uitvoeren door op de robuust houten picknicktafel te gaan staan. Het vereist wat teamwerk; Luca telt tot drie en laat de zak los. Aan zijn partner de taak om zo snel mogelijk te klikken. Na iedere foto duikt het tweetal op het display om het resultaat te bewonderen, om vervolgens een nog hoger klimobject te vinden. Mogelijkheden zat in deze tuin vol bomen en speeltoestellen. Alleen de wind speelt hen soms parten!
karinkoolen.com 